Żałoba, której doświadczamy z powodu straty bliskiej osoby, może być przytłaczająca. Być może odczuwałeś taki głęboki smutek we własnym życiu lub obserwowałeś go w życiu członka rodziny lub przyjaciela. Wiesz, jak zniechęcające, a nawet druzgocące może być to doświadczenie.
Czy można zrobić coś, aby pomóc sobie lub bliskim osobom w procesie żałoby? Oczywiście każda sytuacja jest inna, ale eksperci twierdzą, że pomóc może zrozumienie kilku podstawowych zasad, a znalezienie sposobów na zachowanie wspomnień o bliskiej osobie i dzielenie się nimi z innymi osobami może być pełnym mocy źródłem pocieszenia.
Żałoba jest jednym z najbardziej fundamentalnych doświadczeń ludzkich.
Prawie tysiąc lat temu włoski filozof Tomasz z Akwinu napisał:
Każdy, kto doświadczył wielkiej żałoby, może zaświadczyć, że fale smutku mogą nadejść bez ostrzeżenia, wywołane najzwyklejszym bodźcem, na przykład poprzez widok kobiety, która wyglądem przypomina zmarłą małżonkę, przez głos podobny do głosu dawno zmarłego brata czy uśmiech przypominający dziecko, za którym tak bardzo tęsknimy. Nawet zapach ulubionego posiłku bliskiej osoby lub zapach perfum lub wody kolońskiej może „wyzwolić” intensywne uczycie tęsknoty, żal za zmarłą bliską osobą1.
Te słowa Tomasza z Akwinu, brzmiące tak, jakby były napisane wczoraj, są dowodem na to, jak powszechnym i fundamentalnym doświadczeniem wszystkich ludzi jest żałoba. Żałoba jest naszą naturalną reakcją na stratę.
Słowo naturalna jest tu ważne. W zależności od osoby nasze reakcje na smutek będą inne, czasami zupełnie odmienne. Nie oznacza to jednak, że jedna odpowiedź jest z natury lepsza lub bardziej odpowiednia od drugiej. Nasza własna reakcja w dużej mierze zależy od naszej osobowości i sposobów radzenia sobie z problemami. Czasami są to świadome, przemyślane, a czasami nie. Tak właśnie reaguje nasze ciało i umysł, i to jest w porządku.
Cierpliwość wobec siebie i innych osób
Terapeuta Steven Eastmond napisał: „Żal może obejmować beznadzieję, niepokój, złość, zaprzeczenie, poczucie winy, obezwładniające zmęczenie, trudności w kontrolowaniu emocji, brak koncentracji, utratę zainteresowania ludźmi lub zajęciami oraz uczucie bycia przytłoczonym”. Są to bolesne emocje i możemy odczuwać pokusę, aby je ignorować lub ukrywać przed innymi ludźmi. Eastmond stwierdza, że może to pogłębić nasz smutek i przeszkadzać nam w poprawie nastroju. „Żałoba nie jest krótkim procesem”, powiedział. „Bądźcie cierpliwi i dajcie jej czas. Tak jak w przypadku rany fizycznej, ból po utracie bliskiej osoby wymaga czasu na uzdrowienie”2.
Możemy również wykazywać się większą cierpliwością w naszych kontaktach z przyjaciółmi lub członkami rodziny, którzy mogą przechodzić żałobę Być może trudno nam jest znaleźć słowa. Autor Nicholas Wolterstorff w Lament for a Son udziela następującej rady:
Niektórzy ludzie posiadają dar słów mądrości. Za taki dar jest się wdzięcznym […]. Ale nie wszyscy posiadają taki dar […]. Wasze słowa nie muszą być mądre. Przekaz serca ma większą moc niż wypowiadane słowa. A jeśli w ogóle nie przychodzi ci nic do głowy, po prostu powiedz: „Nie wiem, co mam powiedzieć, ale chcę, abyś wiedział, że łączę się z tobą w smutku”3.
Czasami po prostu bycie obok jest najlepszą i jedyną rzeczą, jaką można zrobić, aby wesprzeć bliską osobę, która jest pogrążona w żałobie. Jak powiedział autor Roger Rosenblatt: „Jaka jest różnica pomiędzy smutkiem a żałobą? Żałoba ma towarzystwo”4.
Do tych, którzy teraz się smucą
Eksperci twierdzą, że jest wiele rzeczy, które ludzie mogą zrobić, aby poradzić sobie ze smutkiem. Artykuł na temat smutku na stronie Cancer.Net podkreśla ważność aktywności fizycznej i utrzymania rutyny, aby „być w kontakcie ze znajomymi ludźmi i miejscami”. Zachęca również do wybaczenia: „Wybacz sobie za to, co żałujesz, że uczyniłeś lub powiedziałeś ukochanej osobie. Wybacz sobie także to, czego żałujesz, że nie zrobiłeś, ani nie powiedziałeś”5.
Ze względu na COVID-19 Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom mają obecnie kilka szczegółowych rekomendacji, które pomogą ludziom radzić sobie z żałobą, takich jak tworzenie i zapisywanie wspomnień o ukochanej osobie oraz zapraszanie rodziny i przyjaciół, aby zrobili to samo.
Ta strona internetowa sugeruje również uczestnictwo w „zajęciach, takich jak sadzenie drzewa lub przygotowywanie ulubionego posiłku, który ma znaczenie dla ciebie i dla bliskiej osoby, która zmarła”. Znalezienie sposobów uhonorowania osoby, której ci brakuje, może przynieść pewną dozę spokoju i złagodzić odczuwany ból6.
Uhonorowanie ukochanej osoby poprzez historię rodziny
Jeśli bolejesz nad stratą przyjaciela lub członka rodziny, możesz przesłać wspomnienie na stronę FamilySearch lub inną stronę związaną z historią rodziny, aby uhonorować tę osobę. Na stronie FamilySearch inne osoby mogą zobaczyć przesyłane przez ciebie wspomnienia, a ty możesz dodawać zdjęcia, historie, skany dokumentów, a nawet nagrania głosowe. W każdym przypadku proces jest taki sam. Po przesłaniu wspomnienia oznacz je etykietą. Etykieta identyfikuje osobę ze wspomnienia i dołącza je do profilu tej osoby na stronie FamilySearch. Dzięki temu łatwiej można znaleźć wspomnienie. Możesz również skorzystać z opcji udostępniania Wspomnień, zarówno na stronie internetowej, jak i w aplikacji, aby udostępnić wspomnienie za pośrednictwem mediów społecznościowych lub poczty e-mail.
Dowiedz się więcej na temat dodawania wspomnień tutaj lub zacznij od utworzenia bezpłatnego konta FamilySearch .
Odnajdowanie siły, by wytrwać.
Żałoba może być bolesnym doświadczeniem i może być konieczna rozmowa z terapeutą, abyś mógł określić kolejny krok naprzód. „Terapia żałoby” „lub pomoc w żałobie” to dobre hasła do wyszukania w internecie, jeśli poszukujesz takiej pomocy. Możesz również skorzystać z telefonu zaufania, np. z Bezpłatnego telefonu wsparcia dla osób w żałobie.
Kiedy jesteś w żałobie, pamiętaj, aby zadbać o siebie. Twoje ciało potrzebuje snu i ćwiczeń. Twój umysł potrzebuje towarzystwa. Pozostań w kontakcie z przyjaciółmi i rodziną, i nie zapominaj o twoim hobby. Możesz czuć, że bolesne uczucia nigdy nie przeminą, ale badania, historia i doświadczenia milionów ludzi mogą dać ci nadzieję, że nawet najgłębsze rany ostatecznie się zagoją, a wspomnienia kochanej osoby mogą stać się źródłem głębokiej radości.
2 Steven Eastmond, „The Healing Power of Grief”, Ensign, styczeń 2014, str. 63, 64.
3 Cytowane w: Dalton-Bradford, On Loss and Living Onward, str. 76.
4 Cytowane w: Dalton Bradford, On Loss and Living Onward, str. 73.
5 „Coping with Grief”, American Society of Clinical Oncology, marzec 2018, Cancer.Net. [pełny URL odnośnika: https://www.cancer.net/coping-with-cancer/managing-emotions/grief-and-loss/coping-with-grief]
6 „Grief and Loss”, Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov. [pełny URL odnośnika: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/daily-life-coping/stress-coping/grief-loss.html]
