Historia Niemiec opowiedziana poprzez flagi tego kraju

Niemieckie flagi powiewają nad budynkiem w Berlinie w Niemczech

Kiedy myślisz o jakimś kraju, jaka jest jedna z pierwszych rzeczy, które przychodzą ci na myśl? Dla wielu osób jest to flaga narodowa. Kraje używają flag jako sposobu na odróżnienie się — a często jako sposobu na przedstawienie wartości i tradycji, które są poważane w danym kraju.

Flaga kraju nie jest czymś stałym. W miarę rozwoju i przemian w różnych krajach zmieniają się również ich flagi. Nic dziwnego, że historię danego kraju można odczytać poprzez zmiany w jego flagach narodowych. Tak jest w przypadku Niemiec i historii niemieckiej flagi.

Czy twoi przodkowie mieszkali w Niemczech w czasach, kiedy trwała zmiana projektu graficznego niemieckiej flagi? Być może twoi przodkowie żyli w istotnych momentach historii Niemiec. Możesz przeszukać swoje drzewo genealogiczne pod kątem tych przodków, korzystając z funkcji „Oś czasu” w zakładce z zajęciami Skąd pochodzę na stronie FamilySearch!


Obecna niemiecka flaga

Obecną flagę Niemiec łatwo jest poznać po jej grubych pasach: czarnym, czerwonym i złotym. W Niemczech flaga ma kilka różnych wersji: flaga rządowa, na której ujęty jest niemiecki herb, flaga pionowa, której barwy przedstawione są w pionie, aby można ją było wywieszać z budynków, oraz flaga wojskowa, która jest używana do celów wojskowych.

Jakie znaczenie mają kolory niemieckiej flagi?

Większość historyków nie jest zgodna co do pochodzenia kolorów niemieckiej flagi. Niektórzy twierdzą, że kolory flagi nawiązują do barw Świętego Cesarstwa Rzymskiego, którego duża część znajdowała się na terenie współczesnych Niemiec. Inni mówią, że nawiązują one do mundurów niemieckich żołnierzy w czasie wojen napoleońskich.

Niemiecka flaga rządowa z wizerunkiem Bundesadler.
Niemiecka flaga rządowa z wizerunkiem Bundesadler.

Kolory na tych mundurach wiązały się z doniosłą symboliką; tradycyjne powiedzenie wyjaśnia ich znaczenie: „Od ciemności służalstwa poprzez krwawe bitwy do złotego światła wolności”.

W herbie Niemiec można również dojrzeć wpływ Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Bundesadler, czyli orzeł federalny, który pojawia się na fladze niemieckiego rządu, nawiązuje do aquilli — rzymskiego symbolu, który reprezentował zarówno cesarza, jak i najpotężniejszego boga Rzymu.

Chorągwie Świętego Cesarstwa Rzymskiego

Zanim powstały Niemcy, jakie znamy dzisiaj, obszar ten należał do Świętego Cesarstwa Rzymskiego. U szczytu władzy Święte Cesarstwo Rzymskie obejmowało całe bądź częściowe tereny współczesnych Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Luksemburga, Czech, Słowenii, Austrii, Chorwacji, Belgii, Holandii, Polski, Francji i Włoch.

Flaga Świętego Cesarstwa Rzymskiego z dwugłowym orłem
Flaga Świętego Cesarstwa Rzymskiego z dwugłowym orłem

Na przestrzeni wieków Święte Cesarstwo Rzymskie (962–1806) miało kilka wersji swojej cesarskiej chorągwi. Podstawowa wersja czternastowiecznej królewskiej chorągiew to prosta, czarno-złota grafika z orłem. Ten projekt został poszerzony na początku XIX wieku, kiedy zaczęto ujmować w nim kolor czerwony. W 1433 roku podstawowa wersja orła została zastąpiona imperialnym orłem o dwóch głowach.

Chorągiew Świętego Cesarstwa Rzymskiego zmieniała się relatywnie często, symbolizując różne rządzące dynastie. Jednakże dwugłowy czarny orzeł na złotym tle pozostał niezmienny aż do czasu rozwiązania Świętego Cesarstwa Rzymskiego na początku wojen napoleońskich.

Historyczne flagi niemieckie XIX w.

W momencie, kiedy wojny napoleońskie pozostawiły Europę uwikłaną w konflikty na ponad dekadę, Święte Cesarstwo Rzymskie było już cieniem swojego dawnego istnienia. Wiele z tych terytoriów miało już niemal całkowitą suwerenność, a tytuł cesarza nie miał już większego znaczenia.

Flaga francuska powiewała na niektórych terytoriach Konfederacji Reńskiej.
Flaga francuska powiewała na niektórych terytoriach Konfederacji Reńskiej.

Kiedy armia francuska wygrała serię ważnych bitew, cesarz Franciszek II Habsburg został zmuszony do podpisania w 1801 r. traktatu pokojowego w Lunéville, który anektował znaczną część terytorium do Francji. Przekonany, że jego dni jako cesarza są policzone, Franciszek II abdykował z tronu i rozwiązał cesarstwo.

Kiedy dni Świętego Cesarstwa Rzymskiego dobiegły końca, wiele terytoriów przyłączyło się do Konfederacji Reńskiej — inicjatywy pod francuską kontrolą. Terytoria te nie miały własnej jednoczącej je flagi; zamiast tego wywieszały flagę francuską, aby okazać swoje poddaństwo.

Niemiecka konfederacja i rosnący niemiecki nacjonalizm

Kiedy Napoleon został ostatecznie pokonany, rozwiązano w 1813 r. Konfederację Reńską, kończąc epokę napoleońską. Podczas dyplomatycznych spotkań na kongresie wiedeńskim wyznaczano nowe granice dla wielu krajów europejskich. Niemieckie terytoria zorganizowano w Związek Niemiecki, luźną organizację, która nie miała centralnego przywództwa.

Związek Niemiecki nie posiadał flagi, za to miał godło z czarno-czerwonym dwugłowym orłem na złotym tle.

Ponowne zjednoczenie Niemiec

Pod koniec XIX w. narastał niemiecki nacjonalizm, a także pragnienie połączenia sił przeciwko większym potęgom. Po serii zwycięstw w wojnie prusko-austriackiej i w wojnie francusko-pruskiej 18 stycznia 1871 r. zostało założone Cesarstwo Niemieckie. Jego pierwszym cesarzem został Wilhelm I, były król Prus.

Obraz przedstawiający ogłoszenie Króla Wilhelma I cesarzem Niemiec.
Obraz przedstawiający ogłoszenie Króla Wilhelma I cesarzem Niemiec.

Flaga nowego Cesarstwa Niemieckiego nie była podobna do żadnej ze swoich poprzedniczek. Przyjęto czarno-biało-czerwoną kolorystykę, która łączyła barwy Prus z barwami Ligi Hanzeatyckiej, będące wtedy dwoma najważniejszymi terytoriami niemieckimi.

Niemcy w XX w.

Na początku XX w. rozpoczęła się I wojna światowa — konflikt, który ogarnął prawie całą Europę. Po zabójstwie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Niemcy wypowiedziały wojnę Francji i 4 sierpnia 1914 roku zaatakowały Belgię. Zakończenie I wojny światowej w 1919 roku, klęska Niemiec i podpisanie traktatu wersalskiego oznaczały koniec Cesarstwa Niemieckiego. Publiczna świadomość przegranej wojny wywołała rewolucję, w wyniku której została założona Republika Weimarska.

Flaga Republiki Weimarskiej

Republika Weimarska na nowo przyjęła barwy czarno-czerwono-złote, które pierwotnie pojawiały się w czasie wojen napoleońskich. Jednakże ta zmiana nie była mile widziana przez wielu obywateli Niemiec. Postrzegali oni tę nową flagę jako upokarzający symbol swojej porażki w I wojnie światowej, o czym przypominano im za często.

„Klauzula winy wojennej” ujęta w traktacie wersalskim oznaczała, że Niemcy są całkowicie odpowiedzialne za konflikt, i zawierała żądanie, aby kraj zapłacił zdumiewająco wysokie reparacje. Paraliżujący dług spowodował hiperinflację i zawirowania ekonomiczne.

Do układu wersalskiego zalicza się również przymusowe rozbrojenie oraz utratę terytoriów europejskich i kolonii na Pacyfiku i w Afryce. W krótkim czasie Niemcy zostały skutecznie usunięte z pozycji światowej potęgi.

Powstanie nazistowskich Niemiec

Mimo że skuteczny plan restrukturyzacji długów na krótki czas ożywił niemiecką gospodarkę, sytuacja tylko się pogorszyła, kiedy w 1929 roku na świecie zapanował wielki kryzys, znany jako Wielka Depresja. Wielu ludzi kojarzyło ten kryzys ekonomiczny z kryzysem, z jakim zmagały się Niemcy zaraz po I wojnie światowej.

Flaga Cesarstwa Niemieckiego, która została przyjęta ponownie podczas II wojny światowej
Flaga Cesarstwa Niemieckiego, która została przyjęta ponownie podczas II wojny światowej

Niezadowolenie ze strony społeczeństwa i brak stabilności ekonomicznej tworzyły sprzyjającą atmosferę dla powstania partii nazistowskiej i Adolfa Hitlera, który obiecał przywrócić tradycyjne wartości, wyciągnąć Niemcy z Wielkiego Kryzysu i przywrócić krajowi pozycję światowej potęgi. W 1933 roku dzięki zręcznym manewrom politycznym Hitler został wyznaczony na kanclerza Niemiec. Następnie wykorzystał to stanowisko, aby przejąć pełną kontrolę nad rządem i zmienić niemiecki system sprawowania władzy w dyktaturę.

Pod przywództwem Hitlera zakazano używania czarno-czerwono-złotej flagi Republiki Weimarskiej. Zastąpiły ją dwie flagi: czarno-biało-czerwona flaga Cesarstwa Niemieckiego i mająca złą sławę flaga nazistowska. Flaga Nazistowska została zaprojektowana przez Hitlera — zachowała dawne kolory niemieckiej flagi Cesarstwa, a czarna swastyka miała symbolizować rasę aryjską.

Niemcy podczas II wojny światowej

1 września 1939 r. Niemcy najechały na Polskę, rozpoczynając II wojnę światową. Inne narody szybko zaangażowały się w to, co stało się najpotworniejszym konfliktem w historii. W tym czasie nazistowski rząd wprowadził w życie również Holokaust, straszliwe ludobójstwo dokonane przez państwo, obejmujące ponad 6 milionów żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci.

Do 1942 roku Niemcy i ich sprzymierzeńcy przejęli kontrolę nad niemal całym kontynentem europejskim. Jednakże szala zwycięstwa zaczęła się przechylać w 1943 roku. Niemcy doświadczyły pierwszej poważnej porażki w Stalingradzie, a wkrótce potem zostały zmuszone do kapitulacji w Afryce Północnej. 7 maja 1945 roku Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.

Historia Niemiec po II wojnie światowej

Zaraz po II wojnie światowej Niemcy pozostały bez przywódcy, a siły alianckie podzieliły kraj na strefy okupacyjne do czasu założenia nowego niemieckiego rządu. W 1948 roku Francja, Zjednoczone Królestwo i Stany Zjednoczone połączyły swe terytoria okupacyjne w Niemcy Zachodnie. Jednakże Związek Sowiecki utrzymywał kontrolę nad Niemcami Wschodnimi.

Zimna wojna: Niemcy Wschodnie i Zachodnie

Kiedy relacje pomiędzy zachodnimi aliantami a Związkiem Sowieckim uległy rozpadowi, Berlin został podzielony w podobny sposób, jak podzielone zostały Niemcy. Chociaż Berlin znajdował się w Niemczech Wschodnich, zachodni alianci i ich administracje rościli sobie prawa do Berlina Zachodniego, który miał stać się częścią Zachodnich Niemiec.

Związek Sowiecki próbował kilku taktyk, aby wyprowadzić aliantów z Berlina. Kiedy taktyki te nie powiodły się, Wschodnie Niemcy wzniosły Mur Berliński wokół zachodniego Berlina, co miało zapobiec masowej ucieczce z części wschodniej do zachodniej.

Historia tego podziału jest opowiedziana we flagach każdego terytorium. Wschodnie Niemcy przyjęły flagę podobną do flagi w Republice Weimarskiej, która została oznaczona emblematem Wschodnich Niemiec: kompasem i młotem, owiniętymi w żyto. W Niemczech Zachodnich również przyjęto na nowo flagę Republiki Weimarskiej wraz z czarno-złotym orłem w jego herbie.

Flaga Republiki Weimarskiej, która została na nowo przyjęta przez Niemcy Zachodnie i Wschodnie.
Flaga Republiki Weimarskiej, która została na nowo przyjęta przez Niemcy Zachodnie i Wschodnie.

Godło NRD na murze budynku w pobliżu Berlina w Niemczech.
Godło NRD na murze budynku w pobliżu Berlina w Niemczech.

Ponowne zjednoczenie Niemiec

Mur Berliński istniał przez prawie 30 lat aż do czasu zakończenia zimnej wojny. 9 listopada 1989 roku przywódcy Niemiec Wschodnich zareagowali na narastające protesty, znosząc ograniczenia dotyczące podróżowania z Niemiec Wschodnich do Zachodnich. Obywatele Wschodnich Niemiec zalali granicę w geście świętowania i zaczęli burzyć sam mur.

Niemcy Zachodnie szybko ruszyły do ponownego zjednoczenia, co cieszyło się żywiołowym wsparciem ze strony niemieckiego ludu. Do 3 października 1990 roku nie było już wschodnich i zachodnich granic — były tylko jedne Niemcy i jedna niemiecka flaga.

Czy twoja rodzina obchodzi Dzień Jedności Niemiec 3 października? Korzystając z funkcji Wspomnienia FamilySearch, możesz zapisać tradycje i doświadczenia swojej rodziny związane z tym świętem narodowym!

Historia niemieckiej flagi a historia rodziny

Historia niemieckiej flagi jest pełna różnych historii, ukazujących przemiany i kontynuację niemieckich wartości i tradycji z upływem czasu. Historia twojej rodziny jest również pełna opowieści, które pokazują podróże twoich przodków przez życie.

Nie wiesz, od czego zacząć odkrywanie historii swoich przodków? Skorzystaj z funkcji „Oś czasu” na stronie FamilySearch w zajęciach Skąd pochodzę, aby zobaczyć, kiedy i gdzie mieszkali twoi przodkowie. Pozwól, aby duch historii prowadził cię, kiedy będziesz sobie wyobrażać życie, które mogli oni przeżyć.

Dowiedz się więcej o swoim niemieckim dziedzictwie

Przez  Alison Ensign
18 sierpnia 2023
Niemcy słyną ze swojej bogatej historii, często znajdując się w czołówce europejskiej myśli i kultury. Historia tego kraju i jego mieszkańcy…
Przez  Amie Tennant
28 lipca 2023
Niemcy mają długą i bogatą historię, choć bywała ona burzliwa. Dziś Niemcy są znane z kiełbas, festiwali, wspaniałych zamków i pałaców oraz …
Przez  Amie Tennant
31 sierpnia 2023
Na całym świecie obchodzi się różne święta. Oto kilka niemieckich świąt i tradycji!
Page of 2


W FamilySearch dbamy o to, abyś znalazł powiązania rodzinne i zapewniamy niosące radość odkrycia i usługi związane z historią rodziny. Dlaczego? Ponieważ cenimy rodziny i wierzymy, że łączenie pokoleń może udoskonalić nasze życie teraz i na zawsze. Jesteśmy organizacją non-profit, finansowaną przez Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Aby dowiedzieć się więcej o naszych wierzeniach, kliknij tutaj.

Etykiety
O Autorze