Wat is een van de eerste dingen die in u opkomen als u aan een land denkt? Voor velen is het de vlag van dat land. Een vlag is voor een land een manier om zich van andere landen te onderscheiden. Vaak vertegenwoordigt de vlag de waarden en tradities die het land hoog in het vaandel heeft.
De vlag van een land is niet onveranderlijk. Wanneer landen groeien en veranderen, verandert ook hun vlag. Het is dan ook geen verrassing dat we veel over de geschiedenis van een land te weten komen aan de hand van zijn vlag. Dat geldt ook voor Duitsland en de geschiedenis van de Duitse vlag.
Woonden uw voorouders in Duitsland toen het ontwerp van de Duitse vlag werd aangepast? Misschien hebben uw voorouders wel enkele keerpunten in de Duitse geschiedenis meegemaakt. U kunt in uw stamboom naar deze voorouders zoeken met behulp van de functie Tijdlijn in de activiteit Waar kom ik vandaan!
De huidige Duitse driekleur
De huidige Duitse vlag heeft drie horizontale strepen: zwart, rood en goud. Er bestaan een aantal varianten van de driekleur: de staatsvlag, met het Duitse wapenschild; de verticale vlag, waarop de strepen verticaal staan zodat ze aan gebouwen kan hangen; en de militaire vlag, die voor militaire doeleinden wordt gebruikt.
Wat betekenen de kleuren van de Duitse vlag?
De meeste geschiedkundigen zijn het niet eens over de oorsprong van de kleuren van de Duitse vlag. Sommigen zeggen dat de kleuren afkomstig zijn van de kleuren van het Heilige Roomse Rijk, waarvan een groot deel in het hedendaagse Duitsland lag. Anderen zeggen dat ze van de uniformen van Duitse soldaten tijdens de napoleontische oorlogen afkomstig zijn.
De kleuren van die uniformen waren symbolisch: ‘Vanuit de duisternis van de onderworpenheid, door bloedige veldslagen, naar het gouden licht van vrijheid’, aldus het traditionele gezegde.
We zien ook de invloed van het Heilige Roomse Rijk in het wapenschild van Duitsland. De Bundesadler, of bondsadelaar, zoals die op de staatsvlag voorkomt, heeft zijn oorsprong in de aquila, een Romeins symbool dat zowel de keizer als hun machtigste god vertegenwoordigde.
Banieren van het Heilige Roomse Rijk
Voordat het huidige Duitsland bestond, maakte het deel uit van het Heilige Roomse Rijk. Het Heilige Roomse Rijk omvatte op zijn toppunt delen van Duitsland, Zwitserland, Liechtenstein, Luxemburg, Tsjechië, Slovenië, Oostenrijk, Kroatië, België, Nederland, Polen, Frankrijk en Italië.
Het Heilige Roomse Rijk (962–1806) had door de eeuwen heen verschillende versies van zijn rijksbanier. De veertiende-eeuwse koninklijke banier had een goudkleurig ontwerp met een eenvoudige zwarte adelaar. In het begin van de vijftiende eeuw werd de kleur rood aan dit ontwerp toegevoegd. In 1433 werd de eenvoudige adelaar door een tweekoppige rijksadelaar vervangen.
De banier van het Heilige Roomse Rijk veranderde vrij vaak om de verschillende heersende dynastieën voor te stellen. Maar de gouden vlag met de zwarte tweekoppige adelaar bleef een constante totdat het Heilige Roomse Rijk aan het begin van de napoleontische oorlogen werd ontbonden.
De Duitse vlag in de negentiende eeuw
Na tien jaar napoleontische oorlogen in Europa was het Heilige Roomse Rijk nog maar een schim van wat het vroeger was geweest. Veel territoriums waren bijna volledig soevereine staten geworden, en het keizerschap stelde niet meer veel voor.
Toen het Franse leger een reeks belangrijke veldslagen won, werd keizer Frans II in 1801 gedwongen de Vrede van Lunéville te ondertekenen, die een groot deel van het grondgebied bij Frankrijk voegde. Frans II was ervan overtuigd dat zijn dagen als keizer geteld waren, trad af en ontbond het rijk.
Na de ontbinding van het Heilige Roomse Rijk kozen veel gebieden ervoor om zich bij de Rijnbond, een confederatie onder Frans bewind, aan te sluiten. Die territoriums hadden geen gemeenschappelijke vlag; ze adopteerden daarom de Franse vlag om hun trouw te tonen.
De Duitse Bond en de opmars van het Duitse nationalisme
De Rijnbond werd in 1813 ontbonden toen Napoleon werd verslagen. Daarmee kwam er een einde aan de napoleontische tijd. Tijdens het Congres van Wenen werden er nieuwe grenzen voor veel Europese landen bepaald. Duitse territoriums werden in de Duitse Bond ondergebracht, een losse organisatie zonder centraal leiderschap.
De Duitse Bond had geen vlag, maar wel een wapenschild: de zwart-rode tweekoppige adelaar op een gouden achtergrond.
De hereniging van Duitsland
Het Duitse nationalisme en het verlangen om zijn krachten tegen grotere mogendheden te bundelen, groeide tegen het einde van de 19e eeuw. Na een reeks overwinningen in de Oostenrijks-Pruisische Oorlog en de Frans-Pruisische Oorlog, werd het Duitse Keizerrijk op 18 januari 1871 gesticht. Wilhelm I, voormalig koning van Pruisen, werd als eerste keizer gekroond.
De vlag van het nieuwe Duitse Keizerrijk was heel anders dan haar voorgangers. Ze bestond uit zwart, wit en rood – een combinatie van de kleuren van Pruisen en die van de Hanze, twee van de meest prominente Duitse territoriums.
Duitsland in de 20e eeuw
In het begin van de 20e eeuw vond de Eerste Wereldoorlog plaats, een conflict waarbij bijna heel Europa betrokken raakte. Na de moord op aartshertog Frans Ferdinand verklaarde Duitsland Frankrijk de oorlog en viel het op 4 augustus 1914 België binnen. Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog in 1919 betekenden de nederlaag van Duitsland en het ondertekenen van het Verdrag van Versailles in veel opzichten het einde van het Duitse Keizerrijk. Het besef van de verloren oorlog leidde tot een revolutie, en de Weimarrepubliek werd gesticht.
Vlag van de Weimarrepubliek
De Weimarrepubliek adopteerde de kleuren zwart, rood en goud die uit de napoleontische oorlogen stamden. Maar veel Duitsers waren tegen de wijziging. Ze zagen de nieuwe vlag als een vernederend symbool van hun nederlaag in de Eerste Wereldoorlog, waar ze al meer dan genoeg aan werden herinnerd.
Het Verdrag van Versailles bestempelde Duitsland als geheel verantwoordelijk voor het conflict en eiste dat het land een duizelingwekkende schadevergoeding betaalde. De torenhoge schulden veroorzaakten hyperinflatie en economische beroering.
Het Verdrag van Versailles omvatte ook gedwongen ontwapening en verlies van Europese territoriums en kolonies in Afrika en Oceanië. In een mum van tijd was Duitsland geen wereldmacht meer.
De opkomst van nazi-Duitsland
Hoewel een succesvol herstructureringsplan de Duitse economie korte tijd nieuw leven inblies, werd de situatie alleen maar erger toen de grote economische crisis in 1929 toesloeg. Veel mensen legden het verband tussen deze economische crisis en de crisis waar Duitsland meteen na de Eerste Wereldoorlog mee te maken had gehad.
Openbare ontevredenheid en economische onrust vormden een vruchtbare omgeving voor de opkomst van de nazipartij en Adolf Hitler. Zij beloofden traditionele waarden te herstellen, Duitsland uit de grote economische crisis te trekken en weer een wereldmacht van het land te maken. Door politieke slinksheid werd Hitler in 1933 tot kanselier van Duitsland benoemd. Vervolgens gebruikte hij die positie om de volledige controle over de overheid te grijpen en Duitsland in een dictatuur om te vormen.
Onder Hitlers leiding werd de zwart-rood-gouden vlag van de Weimarrepubliek verbannen en door twee vlaggen vervangen: de zwart-wit-rode vlag van het Duitse Keizerrijk en de beruchte vlag van de nazipartij. De nazivlag was door Hitler ontworpen en behield de oude kleuren van de vlag van het Duitse Keizerrijk. Het zwarte hakenkruis vertegenwoordigde het arische ras.
Duitsland in de Tweede Wereldoorlog
Op 1 september 1939 viel Duitsland Polen binnen, en zo begon de Tweede Wereldoorlog. Andere landen raakten al snel betrokken bij wat het dodelijkste conflict in de geschiedenis werd. In deze periode voerde de nazi-overheid ook de Holocaust uit, de verschrikkelijke genocide van ruim zes miljoen Joodse mannen, vrouwen en kinderen.
Tegen 1942 hadden Duitsland en zijn bondgenoten bijna het hele vasteland van Europa veroverd. Maar de strijd begon in 1943 te kantelen. Duitsland kende zijn eerste grote nederlaag in Stalingrad en kort daarop moest het zich in Noord-Afrika overgeven. Op 7 mei 1945 ondertekende Duitsland een onvoorwaardelijke overgave.
Duitse geschiedenis na de Tweede Wereldoorlog
Duitsland was direct na de Tweede Wereldoorlog zonder leider en de geallieerden verdeelden het land in bezettingszones totdat er een nieuwe Duitse regering kon worden gevestigd. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten verenigden hun territoriums in 1948 in West-Duitsland. Maar de Sovjet-Unie behield controle over Oost-Duitsland.
De Koude Oorlog: Oost- en West-Duitsland
Toen de relatie tussen de westerse geallieerden en de Sovjet-Unie bekoelde, werd Berlijn net als Duitsland in twee gesplitst. Hoewel Berlijn in Oost-Duitsland lag, eisten de westerse geallieerden en hun regeringen West-Berlijn voor West-Duitsland op.
De Sovjet-Unie probeerde allerlei tactieken om de geallieerden uit Berlijn te verdrijven. Toen die tactieken mislukten, bouwde Oost-Duitsland de Berlijnse Muur rond West-Berlijn, zodat men niet massaal van het oosten naar het westen kon overlopen.
Het verhaal van die scheiding wordt door de vlaggen van de territoriums verteld. Oost-Duitsland koos een vlag die op de vlag van de Weimarrepubliek leek, met het embleem van Oost-Duitsland: een passer en een hamer, omringd door rogge. West-Duitsland gebruikte ook de vlag van de Weimarrepubliek, met de zwarte adelaar op de gouden achtergrond van het Duitse wapenschild.
De hereniging van Duitsland
De Berlijnse muur hield bijna dertig jaar stand, tot het einde van de Koude Oorlog. Op 9 november 1989 reageerden Oost-Duitse leiders op protesten door de reisbeperkingen van Oost- naar West-Duitsland te versoepelen. Oost-Duitsers overspoelden de grens uit vreugde en begonnen de muur te lijf te gaan.
West-Duitsland wilde van de hereniging snel werk maken, waarbij het door de overgrote meerderheid van het volk werd gesteund. Tegen 3 oktober 1990 was er geen Oost- en West-Duitsland meer – er was één Duitsland, en één Duitse vlag.
Viert uw familie op 3 oktober de Dag van de Duitse eenheid? Overweeg om de tradities en ervaringen van uw familieleden op deze feestdag met FamilySearch Herinneringen te vast te leggen!
Geschiedenis van de Duitse vlag en familiegeschiedenis
De geschiedenis van de Duitse vlag bestaat uit allerlei verhalen, die de veranderingen en constanten van de Duitse waarden en tradities in de loop der tijd voorstellen. Uw familiegeschiedenis bestaat ook uit allerlei verhalen over het leven van uw voorouders.
Weet u niet waar u de verhalen van uw voorouders kunt ontdekken? Gebruik de functie Tijdlijn in de activiteit Waar kom ik vandaan om te zien waar uw voorouders woonden en wanneer ze leefden. Laat u leiden door de geschiedenis terwijl u zich inbeeldt hoe zij hebben geleefd.
Bij FamilySearch vinden we het belangrijk dat u verbonden wordt met uw familie. We bieden u gratis leuke ontdekkingsactiviteiten en familiehistorische diensten. Waarom? Omdat we familiebanden koesteren, en geloven dat generaties met elkaar verbinden ons leven nu en voor altijd beter maakt. We zijn een organisatie zonder winstoogmerk van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Klik hier om meer over ons geloof te weten te komen.
