Ena yabaki oqo ena Siga ni Kunei ni Matavuvale, era sarava na vakaitavi ena RootsTech e dua na iyaloyalo se‑bera‑vakadua‑ni‑bau‑laurai ni nona bula o Peresitedi M. Russell Ballard sa takali yani. Na iyaloyalo oqo e muri Peresitedi Ballard ni sikova na ibulubulu nei watina kei na vica na vanua e bibi ki na kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito.
Ena veivanua yadua, e vosa kina o Peresitedi Ballard me baleta na bibi ni noda nanuma tiko—na itoko ni Koniferedi ni RootsTech ni yabaki oqo—kei na kaukauwa e tu ena matabete me vauca kina na matavuvale me tawamudu. E rawa nio sarava na vidio oqo ena vei vatavata eso ena nomu vakayagataka na bulukau e ra. E rawa talega mo wilika na itukutuku kei na italanoa veivakauqeti nei Peresitedi Ballard ena duru ni bulago oqo, oka kina eso na vosacavuti ivakananumi.
Sucu mai vei rau na iTubutubu Yalovinaka
A sucu o Peresitedi Ballard e Salt Lake City, Utah, ena ika 8 ni Okotova, 1928 vei rau o Melvin R. kei Geraldine Smith Ballard. Erau a veiqaravi ruarua na tukai Peresitedi Ballard vaka iapositolo, ka kawa dina i Airame Simici, na tuakai Josefa Simici.
Dina ga ni vakasakiti na nona vunikawa ni matavuvale, a vakamacalataka o Peresitedi Ballard ni o koya e “dua na gone matau, vakaivakarau ga.” A kaya ni rau a vakarautaka vei koya na nona itubutubu e dua na vale dau loloma vata kei na ivakaitokani vinaka a vukea vakalevu na nona bula.
“Vakavinavinaka, ni so na noqu itokani totoka,” a kaya o koya. “Kevaka e rawa ni ra veitokani vinaka na itabagone ka cakava na veika vinaka ka solia e dua na ivakaraitaki vinaka, sa dua na nodra isolisoli vakamareqeti, vakamareqeti dina. Au vakalougatataki ena itokani vinaka. Oqori na veisiga talei.”
O Peresitedi Ballard a makubudrau o Elder Hyrum Mack Smith kei Elder Melvin J. Ballard, e rau a veiqaravi ruarua ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. A mate o Elder Smith ni bera ni sucu o Peresitedi Ballard, ia a kilai Tukana o Ballard ka nanuma na nodrau gole vata kina circus ni se qai yabaki 8.
Taleitaka na Tuva Kawa mai na Yabaki Gone
Ena gauna ni nona bula vakagone kei na yabaki tinivakacaca, erau a sega ni daulotu vinaka sara na itubutubu nei Peresitedi Ballard. Sa yaco kina, me sega vakadua ni rogoca o Peresitedi Ballard me vosa o tukana o Ballard ena lotu—e dua na madigi a calata ka kaya o Peresitedi Ballard ni dau veivutunitaka tu ga.
Na veibulu cecere ka dokai e a vakayacori vei Elder J. Ballard ena gauna a takali kina, ni se qai yabaki 11 o President Ballard, e a tarai koya sara vakalevu, ka yaco me dua na gauna ni veisau vua.
“A sinai vutucoqa na Valecavu,” a nanuma lesu o koya. “Au a tiko ena motoka ka muria cake tiko yani na lorinimate ena Ceva ni Valetabu ka raica na nodra dokai tukaqu na tamata, ka qai tarai au mai ni o koya e dua a taleitaki sara. Au vulica na veika kece au rawa ni vulica me baleti koya. Ka vakavurea e dua na gagadre ni via vulica na veika kece au rawata me baleta na tamai tinaqu kei tinana.”
E Dua na Kote Mamare Piqi me baleta na Goneyalewa ni nona Tatadra
Ena 1948, a kacivi o Peresitedi Ballard me veiqaravi vakadaukaulotu e Peritania—e dua na ka a veisautaka na nona bula ka vakarautaki koya kina veiqaravi ena Lotu ena veigauna mai muri. “Na noqu kaulotu a dua na gauna ni tubu cake sara vakalevu ena veiliutaki,” a kaya o koya. “A soli vei au na madigi me’u veiliutaki, au nanuma nira sa ka bibi sara ena so na ka au a kerei me’u cakava e muri.”
Ni voleka ni cava na nona kaulotu, a vakau i Sikoteladi o Peresitedi Ballard, ka raica kina o koya ena dua na siga e dua na kote mamare piqi totoka ni vakaraitaki tu ena dua na sitoa ni isulu. A nanuma me volia na kote mamare ka solia vua na watina mai muri, e dina ga ni a sega tu ni kila se o cei na yalewa me na watina e muri. A qai yaco emuri, me vakamacalataka vei rau na nona itubutubu na vuna a volia kina.
“Niu lesu mai vale, ka talaca tiko noqu iyaya, a kaya mai o tinaqu, ‘Na cava qo?’ Au kaya yani, ‘Oqo e dua na kote mamare, ka piqi, au na kunea e dua na goneyalewa au na vakamautaki koya!’”
A qai sotava o Peresitedi Ballard na watina emuri ena dua na “Danisi ni Vakabula” ena Univesiti e Utah. E kaya ni a danisi vata kei koya vakalailai ga ni bera ni qai mai kerei koya e dua tale me rau danisi ka vakasaurarataki o koya me tu vakatikitiki mada. Ia, a sa malele tu vua na goneyalewa oya.
“Au a sotava na goneyalewa totoka duadua ena fuloa ni danisi, o Barbara Bowen,” a kaya o Peresitedi Ballard ena iyaloyalo. “Sai koya sara ga oya na ka a yaco. Au a lesu mai vale ena Sepiteba ni 1950, ka’u solia vua [na kote mamare oya] ena gauna ni Siganisucu.” Rau a qai vakamau emuri ena Valetabu e Salt Lake. A vakaitavi ena soqo oya o Harold B. Lee, e dua na iapositolo ena gauna oya.
“E dua na gauna cecere ka bibi duadua ena noqu bula oya na noqu tekiduru ena Valetabu e Salt Lake ka taura tu na ligai Barbara Bowen,” a kaya o Peresitedi Ballard. “Oqori e dua na gauna matata vei au nikua me vaka ga a yaco ena noa.” A takali yani o Sister Ballard ena 1 ni Okotova 2018, ia ena nona vakamacalataka na veika a sotava, a kaya kina o Peresitedi Ballard, “Au raica tu ga na matana, ka voleka ni—so na gauna—au vakila ni vaka me’u tara tale na ligana.”
Vakanananu mai na Valetabu e Katiladi kei na Valeniveivesu e Kaceji
“Na iloloma uasivi duadua au rawa ni solia vei iratou na luvequ sa ikoya na vakananumi ni vei gauna vinaka,” a kaya o Peresitedi Ballard. “O koya gona, au kauti iratou kina kivei ira yadua na veivanua ni itukutuku makawa ni Lotu. Au a tiko vata kei iratou ena veivanua e bibi duadua. Au a tiko vata kei iratou e Palamaira. Au a tiko vata kei iratou e Nauvu. Au a tiko vata kei iratou e Kaceji.”
Me tiki ni ivolatukutuku, a sikova o Peresitedi Ballard na loma ni Valetabu e Katiladi. A vakatoka o koya na ivakatakila a ciqoma e kea na Parofita o Josefa “e dua na vatunitutu, ena vuqa na sala, me baleta na vakalesui mai ni taucoko ni Kosipeli ka vakabibi na veivakabulai tawamudu kei na veivauci ni veiwekani e yaco mai ena cakacaka vakalotu ni valetabu.”
“Na kilai walega ni neirau a tekiduru kei Barbara ena dua na icabocabo ni soro ka veitauriliga ka vakamautaki ena kaukauwa ni matabete keirau a vauci vata kina me baleta na gauna oqo kei na veigauna tawamudu—sa dua dina na veivakacegui cecere vei au. Sa noqu o koya, kau sa nona, ka sa waraki au tiko o koya.”
Vei Peresitedi Ballard, na veivale taumada ni Lotu oqo sa ivakadinadina ni vakaitamera ni nodra vakabauta kei na yaloqaqa na lewe ni Lotu taumada. “Au dabe eke me vaka ni’u makubui Airame Simici vakarua, o koya ka a kelia na imatai ni kena yavu,” a kaya o koya. “O ira na yalododonu ena gauna oya a sega soti ni levu sara na ka a tu vei ira. Na ka ga a tu vei ira era a solia ena lomasoli me ra tara kina na vale ni Turaga.”
A vakabibitaka o koya ni sa nodra itavi na lewe ni Lotu nikua me ra nanuma tiko na veika sa vakayacori vei ira kei na veika a solibulataki kina. “Meda kakua sara ni guilecavi ira na tubuda painia, kevaka eda sa guilecavi ira na tubuda kei ira era a rawata me noda na veika e tu vei keda, eda sa na vakayalia e dua na ka e sega ni vakaisosomitaki rawa,” a kaya o koya.
Ni oti mai Katiladi, a sikova o Peresitedi Ballard na Valeniveivesu e Kaceji, ka talanoataka kina na veika a yaco e veimuataki yani kina mate nei Parofita Josefa Simici kei na tuakana o Airame. Ni dabe toka ena rumu vata ga era a kabai rau kina e dua na ilawalawa dauvakacaca, a vosa o Peresitedi Ballard me baleta na veika e vakila ni vakasamataki ira na nona qase e liu.
“Ni o tu ena rumu oqo, au vakasamataka ena vuqa na sala, o sa tu ena vanua tabu,” a kaya o koya. “Au vakila niu sa vakadrukai ena nodrau yaloqaqa kei na kaukauwa na tubuqu na Simici ka nuitaka ga ni’u na rawa ni cakava na noqu itavi.”
Tekivutaki ena Tuva Kawa
“Au nanuma ni oqo e dua na ka totoka ni ra vakila na tamata ni ra via kila se o cei o ira,” a kaya o Peresitedi Ballard. Ia evei me tekivu kina e dua?
Vei Peresitedi Ballard, na isau ni taro oqo e rawarawa ga. “Na tuva kawa sa ikoya ga, o cei oi au?” a kaya o koya,“Na cava e cakava me oi au o Russell Ballard? Io, o rau na tinaqu kei tamaqu. O koya gona, au via kila na veika kece au rawata me baleti tamaqu kei na nona matavuvale, ka’u vinakata me’u kila na veika kece au rawata me baleti tinaqu kei na nona matavuvale. Ena sala oqori, au kila kina se o cei oi au, ka’u kila na vanua au lako mai kina.”
E vakauqeti ira na tamata ena veivanua kecega o Peresitedi Ballard me ra “vakasaqara ka kila na veika e rawa ni ra cakava me baleti ira era a vakotora na yavu me ra rawata kina na veika e tu vei ira ena nodra bula.”
Dua na iOtioti ni iVakadinadina
Ena mua ni yaloyalo, a tukuna kina o Peresitedi Ballard na italanoa ni nona a kacivi me dua na iapositolo. “Au a kacivi mai vei Peresitedi Hinckley ena mataka ni Sigatabu ena Koniferedi Raraba,” a kaya o koya. “A qiriti au yani o koya, ka kaya mai, IRuss, o sa sili oti beka?’ Au qai kaya, ‘Io saka, ena dua na gauna balavu sa oti. Au sa vakarau tu me’u lako yani ki na Koniferedi.’”
A kerei Peresitedi Ballard o Peresitedi Hinckley me sotavi koya taumada ena nona valenivolavola. A vakadonuya o Peresitedi Ballard, ka ni rau sota na turaga e rua, a kaya o Peresitedi Hinckley ni sa vakadonui mai vei Peresitedi Spencer W. Kimball, na parofita, me sureti Peresitedi Ballard me yaco me dua na iapositolo.
Ena iyaloyalo, a kaya kina o Peresitedi Ballard, “Au wilika ni sa veivakalougatataki cecere duadua e rawa ni yaco mai vua e dua na tagane—me’u dua na iapositolo, ka tukuna yani na bula kei na cakacaka vakalotu ni Turaga o Jisu Karisito ki na veimatanitu e vuravura. Au sa qai vakalougatataki sara ga vakalevu, au sega ni rawa ni tukuna vaka vosa.”
E mai cava na yaloyalo ena dua na iotioti ni ivakadinadina kaukauwa mai vei Peresitedi Ballard ena valetabu kei na cakacaka vakalotu ni veivakabulai e vakayacori e kea ena vukudra na daulomani kei ira na qase e liu—e dua na ivunau ka a bibi sara vua ena nona bula taucoko. “Na matabete, na lewa me vakayacora na cakacaka vakalotu e veivauci ena yasa ruarua ni ilati, sa tu tale qo e vuravura,” e kaya o koya. “Oqori e dua na ka cecere me kilai, ka sa dua na ka vakasakiti me vakavulici.”
“Au nuitaka ni gauna au mate kina era na tiko mai kea e vica ka ra na kaya mai vinaka vakalevu ena vuku ni ka vinaka lailai au a cakava ena noqu ilakolako. Oqori na ka au tovolea tiko me’u cakava, me’u veivuke ga ena vanua au rawata.”
A tabaki o Peresitedi Ballard me dua na iapositolo enai ka 10 ni Okotova, 1985 ka mai takali yani enai ka 12 ni Noveba, 2023. E rawa ni o sarava na iyaloyalo taucoko ni Siga ni Kunea 2024 eke:
Na cava na RootsTech?
Na Roots Tech e dua na vanua ni vuli, mo vakauqeti, ka veisemati kina ena cakacaka ni tuva kawa. Ena veiqaravi ni FamilySearch ka tokoni mai na veisoqosoqo liu ni tuva kawa, e tiko e drau vakadrau na kalasi mai vei ira na kenadau, ivakasala kei na vidio ni ivakasala vinaka eso, kei na italanoa veivakauqeti ka rawa ni vukei iko mo taleitaka na tuva kawa me vaka e se bera vakadua ni bau yaco. Sikova na neitou valenivola ni vuli ke gadrevi se navuca mo tomani keitou ena koniferedi ena initaneti se vakatamata yadua ka tarava.
